Niemcy byli, są i będą najważniejszymi sąsiadami Polski na Zachodzie. Panuje jednak przekonanie o tysiącletniej wrogości w relacjach polsko - niemieckich. (...)

Inspiracją dla tego "Pomocnika" była fundamentalna, dwujęzyczna, dziewięciotomowa edycja "Polsko - niemieckich miejsc pamięci" (cztery tomy w języku polskim, pięć - niemieckim), wydawana w latach 2012 - 15 pod redakcją profesorów Roberta Traby i Hansa Henniga Hahna, kwintesencja niemal półwiecza wspólnego dorobku historyków z obu krajów. Zadali oni kłam niejednemu z ludowych porzekadeł. I może nie tyle obalili wizję dziesięciu wieków zmagania, ile uzupełnili ją odwołaniem do równoległych dziesięciu wieków polsko - niemieckiej symbiozy na ogromnej przestrzeni - co najmniej od Niemna i Bugu po Ruhrę w Westfalii.

Do współudziału w przygotowaniu "Pomocnika" poprosiliśmy kilku polskich i niemieckich autorów tamtej edycji; przedstawiają oni w esejach nie tyle sam przebieg historii, ile zmienne wzorce postrzegania polsko - niemieckiego sąsiedztwa. Ponadto w kilkudziesięciu ramkach (detale) omawiamy poszczególne kluczowe wydarzenia, zjawiska równoległe, zbieżności i rozbieżności polsko - niemieckiej historii.