Blokada Leningradu jest jednym z najważniejszych i najtragiczniejszych ogniw łańcucha zdarzeń prowadzących do unicestwienia kultury materialnej Rosji przedrewolucyjnej. Giną ludzie, a wraz z nimi idee, pamiątki, kolekcje i zbiory. Na szczęście, wśród zgliszcz i popiołów, udaje się ocalić, zabezpieczyć nie tyl­ko ślady przeszłości, ale liczne i różnorodne reprezentacje blokady, jakie po niej pozostały. Paradoksalnie jednak, aby udało się je ocalić, muszą one po wojnie zniknąć. To dla­tego, w oczekiwaniu na lepsze czasy, leżą przez dziesiątki lat zapomniane, nieuporządkowane, często niekompletne, w rodzinnych lub państwowych archiwach. Proces ich wy­dobywania na światło dzienne wciąż trwa, choć rozpoczął się przecież kilkadziesiąt lat temu, jeszcze za czasów ZSRR. Z Wprowadzenia