Gdy Pan Tadeusz w czerwcu 1834 roku wyszedł z druku, został przyjety przez emigrację chłodno i z pewnym zdziwieniem. Rozgorączkowani walkami i sporami politycznymi, myślący tylko o przyszłych losach ojczyzny, ludzie ci nie umieli odczuć piękna zawartego w mistrzowskim spokojnym obrazie przeszłości. Niezwykłą wartość dzieła oceniły tylko najwybitniejsze umysły, jak Słowacki i Krasiński. Dopiero nowsza krytyka literacka zaczęła wgłębiać się w Pana Tadeusza, wydobywać coraz to nowe jego walory - i wpadając w drugą ostateczność, postawiła niedoceniony przez poprzednie pokolenia poemat na szczycie naszej literatury jako jedyny utwór godny miana "narodowej epopei". Monografia Stanisława Pigonia po raz pierwszy ogłoszona w setną rocznicę wydania eposu przedstawia genezę literacką oraz dzieje sławy poematu. W naszym wydaniu zostały wprowadzone uwagi Stanisława Pigonia zanotowane niegdyś na marginesach autorskiego egzemplarza, znajdującego się obecnie w posiadaniu rodziny Profesora.