Książka, której nadano miano epopei chłopskiej, co znajduje swoje uzasadnienie we wnikliwym i wszechstronnym przedstawieniu polskiej wsi drugiej połowy XIX wieku. Na obraz ten składa się zarówno analiza stosunków społeczno - ekonomicznych, jak i opis wiejskich obyczajów i kultury. "Chłopi" nie są jednak wyłącznie syntezą polskiej wsi, ale niosą także wyraźne przesłanie - przedstawiają egzystencję człowieka w ścisłym związku z przyrodą.