Dyrektorium o katechizacji

23 marca 2020 roku Ojciec Święty Franciszek zatwierdził nowe Dyrektorium o katechizacji, które mamy zaszczyt i zadanie przedstawić polskim czytelnikom. Stanowi ono kolejny etap dynamicznej odnowy, jaka dokonuje się w katechezie. Co więcej, dzięki studiom prowadzonym nad katechezą i stałemu zaangażowaniu wielu Konferencji Episkopatów udało się osiągnąć efekty o wielkim znaczeniu dla życia Kościoła i procesu dojrzewania ludzi w wierze. Wszystkie one wymagają nowego usystematyzowania.

W ciągu kilkudziesięciu lat, które minęły od Soboru Watykańskiego II, Kościół wielokrotnie powracał refleksją do powierzonego mu przez Chrystusa wielkiego posłannictwa. O tym ewangelizacyjnym wymogu mówią przede wszystkim dwa dokumenty. Święty Paweł VI w Evangelii nuntiandi i papież Franciszek w Evangelii gaudium kreślą kierunek codziennego zaangażowania w ewangelizację, która jest zadaniem każdego wierzącego – dla jego zaniechania nie ma zaś usprawiedliwienia. „Kościół jest dla ewangelizacji” (EN 14), pisał z mocą św. Paweł VI; „Ja jestem misją na tym świecie” (EG 273), powtarza równie wyraźnie papież Franciszek. Nie ma takiego alibi, które mogłoby znieść odpowiedzialność, jaka spoczywa na każdej osobie wierzącej i na całym Kościele. Ścisła więź między ewangelizacją a katechizacją staje się zatem wyróżnikiem niniejszego Dyrektorium. Pragnie ono zaproponować drogę, w której głoszenie kerygmatu i jego dojrzewanie są ze sobą bardzo blisko związane.

Krótkie spojrzenie wstecz ukazuje, że każde z dyrektoriów, które ukazały się w posoborowej historii, stanowiło pokłosie publikacji ważnych wcześniejszych dokumentów Magisterium. Dla pierwszej instrukcji (18.03.1971 Ogólna Instrukcja Katechetyczna), odniesieniem było nauczanie Soboru Watykańskiego II; dla drugiego dyrektorium (15.08.1997 Dyrektorium ogólne o katechizacji) – Katechizm Kościoła Katolickiego (1992), a dla obecnego dokumentu – Synod poświęcony Nowej ewangelizacji dla przekazu wiary chrześcijańskiej (2012) oraz adhortacja apostolska papieża Franciszka Evangelii gaudium (2013). Te trzy teksty łączy to, że wszystkie upominają się o te same cele i zadania dla katechezy. Rożni je natomiast odmienny kontekst historyczny i uaktualnione Magisterium. Pierwszą instrukcję i kolejne dyrektorium dzieli dwadzieścia sześć lat. Od tego drugiego dokumentu do najnowszego minęły dwadzieścia trzy lata. Chronologia wskazuje poniekąd na historyczną dynamikę, z jaką trzeba się zmierzyć. Z głębszego spojrzenia na kontekst kulturowy wyłania się szereg nowych kwestii, do których przeżycia Kościół jest wezwany. Dwie z nich zasługują na szczególną uwagę. Pierwszą jest zjawisko kultury cyfrowej, które niesie już niejako w sobie i to drugie odniesienie, tj. globalizację kultury. Jedno i drugie są tak ściśle ze sobą powiązane, że wzajemnie się determinują i są źródłem zjawisk, które ukazują radykalną przemianę ludzkiej egzystencji.

W trzech częściach, które składają się na niniejsze Dyrektorium o katechizacji, opisano zatem drogę katechezy podporządkowanej prymatowi ewangelizacji. W opisie procesu katechezy położono nacisk na egzystencjalną stronę doświadczenia poszczególnych kategorii osób, w ich środowisku życia. Obszernie potraktowany został temat formacji katechetów, gdyż naglące wydaje się przywrócenie wymiaru posługi ich działalności w chrześcijańskiej wspólnocie. Zresztą, jedynie katecheci, którzy przeżywają swoją posługę jako powołanie, skutecznie przyczyniają się do katechizacji. Na katechezie, jako realizującej się w perspektywie spotkania, spoczywa wreszcie odpowiedzialne zadanie współdziałania w inkulturacji wiary. W procesie tym wypracowywane są nowe języki i metody, które różnorodnością form wyrazu jeszcze dobitniej ukazują bogactwo Kościoła powszechnego.