Województwo Mazowieckie – to kolejny tom z serii atlasów–przewodników turystycznych „Polska Niezwykła” warszawskiego wydawnictwa Demart. Obejmuje znaczny obszar od Myszyńca i Brodnicy na północy, po Starachowice na południu oraz od Gostynina na zachodzie niemal po Białą Podlaską na wschodzie. O którym jego autorzy napisali we wstępie: „Mazowsze wydaje się niedoceniane jako obszar turystyczny. A przecież na terenie tego województwa znajdują się obszary o nieprzeciętnych walorach przyrodniczych jak Kampinoski Park Narodowy, Mazowiecki Park Krajobrazowy, Puszcza Kozienicka czy Bagno Pulwy. Poza miejscami znanymi i chronionymi jest też ten nieuchwytny urok głowiastych wierzb na miedzach i groblach, kwitnących sadów grójecczyzny, starorzeczy i dzikich brzegów Wisły. Warto również docenić atrakcje innego rodzaju: rozsmakować się w subtelnym uroku małych miasteczek, takich jak: Radzymin, Zakroczym, Węgrów, Drobin, Żelechów, Wyśmierzyce czy podwarszawskie: Podkowa Leśna, Milanówek i Konstancin – Jeziorna…”.Prezentację miejsc niezwykłych województwa podzielono na 21 regionów: Północny kraniec województwa, Od Brodnicy do Sierpca, Pozycja mławska i buddyści, Od romantyzmu do pozytywizmu, Kurpie Zielone, W dolinie Narwi, Od Płocka po Kutno, Nad Wisła i Bzurą, U zbiegu Wisły i Narwi, Warszawa, Kurpie Białe i bitwa warszawska, Pogranicze mazowiecko – podlaskie, Podlasia czar, Puszcza Bolimowska, Na południowy zachód od Warszawy, Nad Wisłą, Pilicą i Świdrem, Pola bitew i jodłowe knieje, Podlaskie pałace, Okolice Przysuchy i Szydłowca, Radom i Puszcza Kozienicka oraz W malinowym chruśniaku. Ich odszukanie ułatwiają mapy samochodowe z lokalizacją niezwykłości. W części informacyjnej autorzy przedstawili szlaki turystyczne: Główny Szlak Puszczy Kampinoskiej i Kampinoski Szlak Rowerowy, szlaki kajakowe po Świdrze i Liwcu, kolejki wąskotorowe: Sochaczewską Kolej Muzealną i Piaseczyńską Kolej Wąskotorową, a także atrakcje województwa: przyrodnicze, kulturę ludową, architekturę sakralną oraz zamki, pałace i dwory. Ponadto, jak zwykle, imprezy cykliczne oraz łącznie 113 ciekawych imprez, ponad 890 adresów bazy noclegowej i inne przydatne adresy. W tomie znalazły się również mapy 26 miast i miejscowości oraz Kampinoskiego Parku Narodowego i Okolic Jeziora Zegrzyńskiego. A na końcu skorowidz miejscowości.W każdej części tego atlasu – przewodnika są liczne zdjęcia i ilustracje oraz informacje o opisywanych regionach. Szersza, z wieloma ciekawostkami i anegdotami, prezentacja 239 miejsc i historii uznanych przez autorów za niezwykłe oraz króciutkie informacje o innych. Jak zwykle przedstawiam kilka opisów takich miejsc wybranych „na chybił – trafił”:* Kuchary – Związek Buddyjski Karma Kagyu: „W wyremontowanym klasycystycznym pałacu, w otoczeniu zabytkowego parku podworskiego ma siedzibę największy w Polsce, a także w Europie Środkowej ośrodek buddyjski. W parku oprócz pałacu znajdują się dwie stupy: Oświecenia i Cudów – budowle o charakterze symbolicznym, niezwykle ważne dla wyznawców filozofii buddyzmu. Każdy, kto ma potrzebę oderwania się od codziennego zamętu życia w mieście i oddania się medytacji, może w Kucharach odbyć odosobnienie w jednym z czterech wybudowanych w tym celu drewnianych domków…”.* Czerwińsk nad Wisłą – Szczęk rycerskiego oręża: „ W starej części Czerwińska nad Wisłą, przy wąskich uliczkach stoją urokliwe parterowe domki. Chłonąc senną atmosferę miasteczka, trudno sobie wyobrazić gwar, jaki musiał tu panować przed 500 laty. W XV i XVI w. Czerwińsk był bowiem ważnym ośrodkiem handlu zbożem. Miasto często odwiedzali królowie, właśnie tutaj nadając swoje przywileje. Kres epoce dobrobytu położył „potop” szwedzki. Czerwińsk nigdy już nie wrócił do dawnej świetności. W 1869 r. miastu odebrano prawa miejskie…”. Po czym następuje opis zachowanych pamiątek jego wielowiekowej historii.* Pułtusk – Kamienny deszcz: „30 stycznia 1868 r. na pola położone na północny wschód od Pułtuska spadł meteoryt. Zjawisko miało postać kamiennego deszczu. Specjaliści oceniają, że na ziemię spadło niemal 9 t. odłamków o dużej zawartości żelaza. Znajdowano je na powierzchni 130 km kw. Fragmenty meteorytu pułtuskiego znajdują się we wszystkich liczących się światowych kolekcjach…również w pułtuskim Muzeum Regionalnym…”.* Karczew – Na wydmie, pośrodku miasta…:”Pośród domów Karczewa, w obszarze ograniczonym ulicami Otwocką i Ślusarską, silniejsze wiatry przesypują piaski wydmowego wzgórza. Teren ogrodzony niewysokim murkiem, kamienne tablice i gwiazdy Dawida na bramie od strony Otwockiej przypominają, że ten fragment miasta, to żydowski cmentarz. Założono go na początku XIX w…. po czym krótka historia tego kirkutu i zakończenie jego opisu: „Pomiędzy kamiennymi płytami, gruzem i butelkami po piwie, na przewianym piasku wzgórza z daleka bieleją porozrzucane ludzkie kości. Szczątki Żydów, dawnych mieszkańców Karczewa”.Podobnie jak inne tomy z tej serii, ułatwia on poznawanie znanych i zupełnie nieznanych miejsc oraz obiektów zdaniem autorów niezwykłych na terenie województwa mazowieckiego. I, oczywiście, poruszanie się po nim, dzięki mapom samochodowym w skali 1:300 000.