Tom 8 z serii System Postępowania Cywilnego zawiera kompleksowe omówienie zagadnień dotyczących postępowania zabezpieczającego, którego istotą jest stworzenie warunków dla późniejszego zaspokojenia roszczenia wierzyciela i postępowania egzekucyjnego, które umożliwia wierzycielowi zaspokojenie jego roszczenia w drodze przymusu państwowego.

Publikacja została podzielona na dwie części:

Postępowanie zabezpieczające, w ramach którego omówiono:

przepisy ogólne (w tym: pojęcie postępowania zabezpieczającego, jego cel i funkcje, istotę, skutki dokonania zabezpieczenia, rodzaje, przedmiot, przesłanki, granice, tytuł i upadek zabezpieczenia, udzielenie zabezpieczenia na wniosek bądź z urzędu oraz czas jego trwania, rozpoznanie wniosku o zabezpieczenie i udzielone na tej podstawie postanowienie),

zabezpieczenie roszczeń pieniężnych i niepieniężnych,

a także inne zagadnienia szczegółowe odnoszące się do postępowania zabezpieczającego;

Postępowanie egzekucyjne, w którym przedstawiono zagadnienia dotyczące:

przepisów ogólnych (w tym pojęcie i cel postępowania egzekucyjnego, rodzaje i sposoby egzekucji sądowej, a także porównanie postępowania egzekucyjnego z postępowaniem: cywilnym rozpoznawczym, egzekucyjnym w administracji, upadłościowym oraz restrukturyzacyjnym);

organów egzekucyjnych – komornika sądowego i sądu oraz ich właściwości: rzeczowej, funkcjonalnej, miejscowej, wniosków i oświadczeń, wysłuchania oraz podjęcia czynności przez komornika;

skargi na czynności komornika sądowego jako podstawowego środka zaskarżenia czynności bądź zaniechań tego organu egzekucyjnego;

zbiegu egzekucji, zagadnień dotyczących tytułów egzekucyjnych i klauzuli wykonalności (kompleksowa analiza zawiera omówienie m.in. zbiegu egzekucji i zabezpieczenia, egzekucji sądowej i administracyjnej, zbiegu egzekucji sądowych do tych samych rzeczy, wierzytelności lub praw);

tytułów wykonawczych zwykłych i szczególnych oraz deklaratywnej i konstytutywnej klauzuli wykonalności, a także postępowania w sprawie jej nadania oraz przysługujących środków zaskarżenia;

zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego jako mechanizmu pozwalającego na wykonanie orzeczenia, wykonalnego w państwie członkowskim pochodzenia orzeczenia w państwie jego wykonania, bez potrzeby spełniania dodatkowych warunków;

stwierdzenia wykonalności europejskiego nakazu zapłaty, które jako instrument prawa europejskiego ma ułatwić dochodzenie należności z tytułu roszczeń bezspornych;

zaświadczeń dotyczących ugód i innych tytułów egzekucyjnych w sprawach cywilnych i handlowych, a także orzeczenia wydanego w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń i orzeczeń, oraz orzeczeń obejmujących środki ochrony w sprawach cywilnych;

tytułów wykonawczych w postaci wyciągów z orzeczeń, ugód i innych tytułów egzekucyjnych w sprawach alimentacyjnych (omówiono m.in. kwestie intertemporalne, wykonalność i wykonywanie tytułów pochodzących od państw będących oraz niebędących stroną Protokołu haskiego z 2007 r. według przepisów rozporządzenia Nr 4/2009);

wszczęcia egzekucji i dalszych czynności egzekucyjnych;

zawieszenia i umorzenia postępowania, co zależne jest od charakteru przeszkody, która może być trwała bądź przemijająca;

ograniczenia egzekucji;

powództw przeciwegzekucyjnych, w zakresie których wyróżniono powództwo opozycyjne i ekscydencyjne;

egzekucji z: ruchomości, wynagrodzenia za pracę, rachunków bankowych, innych wierzytelności, innych praw majątkowych, nieruchomości, statków morskich; uproszczonej egzekucji z nieruchomości (omówiono przedmiot egzekucji, a także jej przebieg);

wyjawienia majątku, umożliwiającego uzyskanie informacji o majątku dłużnika, którego spieniężenie pozwalałoby na zaspokojenie wierzytelności;

podziału sumy uzyskanej z egzekucji (w tym m.in. wskazanie charakteru prawnego przywilejów egzekucyjnych i ustalenie ich zakresu, planu podziału, kategorii należności, szczególnie uprzywilejowanych wierzycieli, wyróżnienie na podstawie kryterium przedmiotowego przywilejów ogólnych i szczególnych);

egzekucji świadczeń niepieniężnych;

przepisów szczególnych o egzekucji z udziałem Skarbu Państwa oraz przedsiębiorców;

egzekucji w celu zniesienia współwłasności nieruchomości w drodze sprzedaży publicznej (wszczęcie i przebieg postępowania, prawo pierwokupu, a także zbieg egzekucji sądowych do tej samej nieruchomości);

egzekucji świadczeń alimentacyjnych mających zaspokoić potrzeby osób, które nie mogą samodzielnie się utrzymać;

kosztów postępowania egzekucyjnego (omówiono m.in. takie zagadnienia jak funkcje, zasady i rodzaje kosztów, koszty komornicze i sądowe).

W publikacji uwzględniono najnowszy stan prawny i planowane zmiany odnoszące się do postępowania egzekucyjnego i zabezpieczającego wynikające m.in. z:

ustawy z 11.9.2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2019 r. poz. 2070 ze zm.) – wprowadzenie usprawnień w zakresie zajęć wierzytelności z rachunku bankowego, rachunku prowadzonego przez skok oraz z wierzytelności z praw z instrumentów finansowych zapisanych na rachunkach papierów wartościowych lub innych rachunkach;

projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego i niektórych innych ustaw – umożliwienie prowadzenia sprzedaży nieruchomości w drodze e-licytacji. Planowane zmiany są niezwykle istotne ze względu na konieczność cyfryzacji związaną ze stanem epidemii, ale też umożliwią przyspieszenie postępowań sądowych. Zmiany mają też zapewnić większą efektywność i transparentność prowadzonych postępowań.

Zespół autorski tworzą wybitni specjaliści z dziedziny prawa cywilnego procesowego, przedstawiciele różnych ośrodków naukowych, a także – co niezwykle cenne – praktycy.

Książka adresowana jest przede wszystkim do praktyków prawa: adwokatów, radców prawnych, notariuszy, komorników sądowych oraz sędziów, jak również teoretyków, a także aplikantów zawodów prawniczych pragnących pogłębić swoją wiedzę z zakresu prawa cywilnego procesowego, zwłaszcza postępowania egzekucyjnego i zabezpieczającego.