Julian Sorel młody plebejusz – zdolny, wrażliwy, rozkochany w literaturze i piękny – marzy o awansie społecznym i olśniewającej karierze. Po namiętnym romansie z żoną swego chlebodawcy chroni się w seminarium duchownym, wkrótce jednak porzuca je, by wyruszyć na podbój Paryża i wielkiego świata. Wykorzystując swój urok, inteligencję i wrażenie, jakie robi na kobietach, krok po kroku wkrada się w łaski wyższych sfer. Determinacja, z jaką dąży do celu, każe mu odrzucić skrupuły natury moralnej. Kiedy burzliwy związek z piękną Matyldą otwiera mu drogę do upragnionej kariery, sytuacja zaczyna się komplikować…
Opublikowane w 1830 r. Czerwone i czarne to obok Pustyni parmeńskiej najsłynniejsze dzieło Stendhala. Tytułowe kolory symbolizują mundur i sutannę, czyli Francję napoleońską i Francję w epoce restauracji Burbonów.