W ostatnich piętnastu latach byliśmy świadkami wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla Europy. Rada Europy przyjęła do swego grona ponad dwudziestu nowych członków, stając się organizacją zrzeszającą prawie wszystkie kraje kontynentu europejskiego. Rozszerzenie, o tak imponującym zakresie, pociągnęło za sobą nowe wyzwania w sferze demokracji, praw człowieka i państwa prawa.

Na początku lat dziewięćdziesiątych Rada Europy podjęła działania na rzecz systematycznej transformacji państw Środkowej i Wschodniej Europy, polegające na prowadzeniu dialogu politycznego z krajami kandydującymi do członkostwa w Radzie, wspomaganiu programów i rozpowszechnianiu własnego dorobku prawnego. Rolę zasadniczą w prowadzonych działaniach odgrywał status specjalnego gościa, który umożliwiał krajom nie będącym członkami Rady uczestniczenie w pracach Zgromadzenia Parlamentarnego. Polska była jednym z tych krajów, stając się ostatecznie członkiem Rady Europy 26 listopada 1991 roku.

Rozmach, z jakim Rada Europa poszerzała swoje szeregi oraz konieczność konsolidowania demokracji w Europie dominowały w debatach pierwszego Szczytu Rady Europy, który miał miejsce w Wiedniu w 1993 r. Przywódcy państw i rządów, uczestniczący w tym spotkaniu, zobowiązali się zapewnić Radzie Europy pełną zdolność do upowszechniania bezpieczeństwa demokratycznego oraz gotowość do podjęcia wyzwań dwudziestego pierwszego wieku.

Drugi Szczyt Rady Europy, zorganizowany w Strasburgu w 1997 r., jeszcze bardziej wzmocnił działania Rady na rzecz poszanowania wartości demokratycznych i praw człowieka oraz spójności społecznej i bezpieczeństwa obywateli.

W przededniu trzeciego Szczytu w Warszawie celem naszym staje się wytyczenie dalszych kierunków budowy Europy bez podziałów, opartych na współpracy wszystkich organizacji służących umacnianiu wartości demokratycznych, ochronie praw człowieka i zapobieganiu wszelkim formom eliminacji społecznej. Fakt organizowania Szczytu w Warszawie potwierdza centralną rolę, jaką Polska odgrywa na arenie europejskiej.

Niniejsza publikacja, przygotowana przez Biuro Informacji Rady Europy w Warszawie, prezentuje osiągnięcia Rady Europy ze szczególnym uwzględnieniem spraw dotyczących Polski. Jest to ważny zapis osobistych doświadczeń ludzi, którzy uczestniczyli w kluczowych wydarzeniach, jakie miały miejsce w okresie tych piętnastu lat. Ponadto jej autorzy starają się sformułować fundamentalne pytania dotyczące przyszłości Rady Europy.

Jestem przekonany, że ta cenna publikacja wzmocni debatę nad rolą Rady Europy w demokratycznej transformacji naszego kontynentu.

Terry Davis Sekretarz Generalny Rady Europy