Narody wcale nie muszą być faszystowskie, żeby uprawiać faszystowską politykę. Jason Stanley opisuje dziesięć podstawowych zasad takiej polityki. Refleksje historyczne, filozoficzne i socjologiczne przetyka opowieściami ze współczesnych Polski, Węgier, Indii i Stanów Zjednoczonych. Pokazuje, jakim zagrożeniem dla współczesnych społeczeństw są mitologizowanie własnej przeszłości, powszechne korzystanie z języka propagandy i wymierzony w uniwersyteckich ekspertów antyintelektualizm. Uświadamia nam, że wszystkie te mechanizmy pogłębiają społeczne podziały i tym samym sprawiają, że dużo bardziej jesteśmy podatni na autorytarne pokusy.

Książka Stanleya wychodzi akurat w momencie, kiedy musimy zmierzyć się z politycznymi konsekwencjami wzmożenia ksenofobicznego populizmu. Historia uczy nas, jakie mogą to być konsekwencje, a w tej właśnie książce Stanley nie tylko klarowanie ją opowiada, ale co ważniejsze dostarcza pojęciowych ram, dzięki którym możemy dostrzec zgubne mechanizmy zagrażające demokracjom na całym świecie. Jak działa faszyzm? to lektura obowiązkowa dla wszystkich, którzy poważnie traktują swoje obywatelskie obowiązki.

Jan Tomasz Gross