Katyń zajmuje w naszej pamięci narodowej miejsce szczególne. Jest bowiem symbolem sowieckich zbrodni wojennych popełnionych na Polakach podczas II wojny światowej. Znamienne, że pamięci Katynia, jego wyrazistej obecności w świadomości historycznej narodu polskiego, nie zdołały osłabić ani wieloletnie kłamstwa, ani rozmyślne przemilczenia, ani natrętna propaganda. Swoistym paradoksem jest natomiast niebezpieczna relatywizacja tragicznej pamięci w miarę krzepnięcia III Rzeczypospolitej. Odwracaniu uwagi od przeszłości może sprzyjać źle pojęta europeizacja i globalizacja naszej codzienności. Refleksji historycznej niejednokrotnie towarzyszą bowiem argumenty, że rozdrapywanie przeszłych ran jest szkodliwe dla kreowania pozytywizmu europejskiego, że kultywując polską tradycję i martyrologię, nie wolno równocześnie upowszechniać i popularyzować nastrojów pesymistycznych oraz postaw cierpiętniczej megalomanii. Nasilają się głosy, że oto nadszedł czas, aby oderwać się od krwawej i dramatycznej przeszłości i budować mosty porozumienia.