Choć wielu czytelników zna hasło „Żydzi na Madagaskar!”, to brakowało nam całościowego przedstawienia narastającej w II RP tendencji do zmniejszenia liczby Żydów poprzez masową emigrację. Książka Zofii Trębacz zapełnia tę lukę w świetnie udokumentowany sposób, pokazując, skąd wzięły się takie pomysły, co znaczyły one w praktyce ówczesnych rządów i jak reagowała na nie opinia publiczna. Dzięki rozległym badaniom w archiwach w Polsce i za granicą oraz imponującej kwerendzie bibliograficznej, jej tezy są solidne, a obraz wydarzeń szeroki i pogłębiony. W rzeczowy sposób pokazuje, jak antyżydowskie koncepcje emigracyjne obozu nacjonalistycznego zostały w drugiej połowie lat trzydziestych, po śmierci Marszałka, przejęte przez sanacyjnych przeciwników endecji, stając się – niestety – polityką państwa polskiego. (Dariusz Stola)