Tom IV w serii Polska Dzieje narodu, państwa i kultury.

Podczas próby oceny losów Polski w dwudziestoleciu, jedynie niewielką pociechą może być fakt, że podobne napięcia społeczne towarzyszyły większości ówczesnych państw europejskich, z których kilka (Niemcy, Hiszpania, Włochy) podążyło drogą, która w krótkim czasie zaprowadziła je na manowce. A były i takie, których kierunek rozwoju był wprawdzie odmienny (Związek Sowiecki), ale i on jedynie odraczał smutny koniec. Nie znaczy to jednak, że utrata niepodległości w 1939 roku może być traktowana jedynie jako efekt naszych zaniedbań na płaszczyźnie życia państwowego. Przyczyny te były o wiele bardziej złożone, a rok upadku stanowił jedynie swoistą kumulację tego, co swój początek brało w roku 1918. Tak więc wszystko przemawia za tym, aby tę jakże krótką, ale z jednej strony piękną, z drugiej zaś tragiczną epokę naszych dziejów, traktować jako zamkniętą całość.