Książka Cypriana Mielczarskiego przedstawia zarówno podstawowe fakty, jak i mało znane szczegóły dotyczące jednego z najbardziej intrygujących zjawisk starożytności – fenomenu sofistów.

Na sofistach przez całe wieki ciążyła opinia sprzedajnych nauczycieli i cynicznych mistrzów dysputy. Mieli nauczać sztuczek pozwalających dowieść każdej tezy, a nawet psuć młodych ludzi, którzy dzięki ich naukom obalali jakoby argumenty ojców i tradycyjnych wychowawców. Także popularność niemieckiej filozofii idealistycznej usunęła w cień koncepcje sofistów, hołdujące ideom różnorodności, pluralizmu i względności.

Najnowsze badania, jak pokazuje Cyprian Mielczarski, pozwalają jednak ujrzeć największych indywidualistów starożytności, a być może całą kulturę antyku, w innym świetle. Antyabsolutystyczna, antytotalistyczna pasja sofistów jawi się jako fundament europejskich tradycji społeczeństwa obywatelskiego, wolnomyślicielstwa i nonkonformizmu.

Autor z finezją i precyzją kreśli sylwetki słynnych sofistów od Protagorasa i Gorgiasza po Anonima Jamblicha. Co szczególnie ważne dla dzisiejszego odbiorcy, nie cofa się przed odnoszeniem starożytnych idei do zjawisk we współczesnym życiu politycznym. Książka wypełnia wyraźną lukę w zestawie lektur nie tylko studentów filozofii czy filologii klasycznej, lecz także socjologii i politologii, a wreszcie ludzi zainteresowanych genezą politycznego i społecznego świata, w którym żyjemy.