Ta książka jest o polskiej historii i polskiej współczesności, o narodowych urojeniach i fobiach, o prawdzie i manipulacji, o wolności i sprawiedliwości w słowach i wolności i sprawiedliwości rzeczywistej. O tym, jak sobie urządziliśmy własny dom. O tym także, jak współżyjemy z innymi, jak i gdzie powinniśmy szukać naszego miejsca w rodzinie państw Europy i świata. [...] Przebieg życiowej drogi autora musiał sprawić, że w jego książce nie ma śladu ani bezpłodnej nostalgii za przeszłością, ani frustracji nieudacznika. Ale też nie są to tylko akademicko chłodne rozważania socjologa i polityka — jego erudycyjny, świetnie udokumentowany komentarz do przeszłości i współczesności jest pełen emocji i polemicznej pasji, na równi z poczuciem odpowiedzialności za słowo emanuje zeń poczucie swoistej obywatelskiej misji. Warto nad tym wnikliwym i żarliwym komentarzem z uwagą się pochylić. Grzegorz Wiśniewski Komentarz do przeszłości i współczesności Spis treści Komentarz do przeszłości i współczesności Słowo wstępne Memento dla wszystkich Część I . Zakłamana muza Klio Polacy o Polakach A to ci historia Ale historia, także wg „Gazety Wyborczej” Matka Boska Ostrobramska Solidarité Rozrachunki porocznicowe Polski Marzec Glosa po Dniu Zwycięstwa Gdy rozum śpi Renta historyczna i podobne idée fixe Prawdziwa historia, zabójcza polityka Część II . Rugi prawdy, logiki i reszty Tylko my obliczem naszego czasu Ulica Św. Komuny Paryskiej Powrót do źródeł Skojarzenia Fałszywe słowa Koszałki-opałki. Nie tylko na lato Michnika widzenie świata Nienawistnej codzienności korzenie Część III . Wolne i pono mądre media Szczególny obraz świata „Gazety Wyborczej” Granatowe na szarym w TVN Majówka a la polonaise „Cóż tam, panie, w polityce?” Wspomnienia ze współczesności Część IV . Na 100-lecie Niepodległości Drogi ku niepodległości cz. I Drogi ku niepodległości cz. II Drogi ku niepodległości cz. III Drogi ku niepodległości cz. IV Sprawa Polski na Wschodzie Siedem grzechów towarzysza Ziuka Jak dawniej było?