Nagroda „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej

Joanna Gierak-Onoszko, autorka „27 śmierci Toby’ego Obeda”: „Dziś, po wielu latach od wyzwolenia KL Auschwitz, możemy odkryć osobiste świadectwa, które często stają w poprzek obowiązującym narracjom i naszemu wyobrażeniu o heroizmie czasów wojny. Agnieszka Dauksza uzupełnia podręczniki o historię tego, co dziś nadal jest nie do pojęcia, a na zawsze – nie do usprawiedliwienia”.

Marian Turski, historyk, były więzień obozu Auschwitz: „Nie ma jednej odpowiedzi na pytania: jak sobie tam poradziłeś, jaki łut szczęścia musiał się Tobie przytrafić. Agnieszka Dauksza, o dwa pokolenia młodsza od ocaleńców, potrafiła stać się dla nich członkiem rodziny. I dlatego w jej relacjach droga do Auschwitz i przez Auschwitz staje się prosta w odbiorze czytelnika i niesłychanie poruszająca”.

Co się robi po wyjściu z Auschwitz?

Jedzie się do domu, rodziny? A co, jeśli domu już nie ma, a nikt z rodziny nie przeżył wojny? Jak toczy się życie pięć, dziesięć, pięćdziesiąt lat później? Agnieszka Dauksza – autorka bestsellerowej, wielokrotnie nagradzanej „Jaremianki” – postanowiła zapytać przeżywców, jak wygląda życie po obozie.

Stefan Lipniak całą swoją młodość spędził w obozach. Gdy w końcu udało mu się uciec i wrócić do domu, matka go nie rozpoznała. Obóz śnił mu się do końca życia.

Alfreda Gorączko z koleżankami doczekały wyzwolenia przez Rosjan i Anglików. Wspomina, że żołnierze z obu armii pili i dopuszczali się gwałtów. Dziś nikt nie chce jej uwierzyć, że Rosjanin bronił ich przed Anglikami.

Halina Krzymowska razem z matką wydostały się transportem z niemieckiego obozu do Szwecji. Nie miały planu, nie wiedziały dokąd pójść. Los zesłał im hrabinę Siensford i tak trafiły na szwedzki zamek.

Wielu byłych więźniów nadal nosi w sobie wojnę. Paradoksalnie dotąd nie ma zbiorczej nazwy dla doświadczenia polskich przeżywców. Ich życie jest życiem „po obozie”. Niektórzy z rozmówców autorki, ostatni świadkowie, po raz pierwszy opowiedzieli swoją historię. I nieformalnie przyjęli ją do swojego klubu – bo jako jedna z niewielu chciała ich wysłuchać.

Agnieszka Dauksza – Laureatka Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz” za najlepszą biografię roku 2020 oraz Ogólnopolskiej Nagrody dla Autorki „Gryfia 2020”, a także finalistka Nagrody Literackiej Nike 2020 za biografię „Jaremianka”. Laureatka Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej za najlepszą książkę 2017 roku w dziedzinie literatury faktu za „Klub Auschwitz i inne kluby”. Laureatka wielu innych, prestiżowych nagród.