Aleksander Fredro napisał Pana Jowialskiego tuż po upadku powstania listopadowego. Zdaniem badacza jego twórczości, prof. Eugeniusza Kucharskiego, chciał swoją sztuką wstrząsnąć rodakami, krytykując przede wszystkim ich marazm i bezmyślność. Dom Jowialskich jawi się jako przekrój polskiego społeczeństwa, a rozgrywająca się komedia w komedii to krytyka naszych wad, relacji damsko-męskich i przesadnych ambicji. Pierwowzorem Jowialskiego był znajomy Fredry, znany z częstego przytaczania przysłów i bajek. Dzięki niemu czytelnicy poznają wiele opowiastek z morałem, ze sztuki też pochodzą takie znane wiersze, jak Małpa w kąpieli, Paweł i Gaweł, Osiołkowi w żłoby dano.