Przygotowane opracowanie jest kierowane przede wszystkim do osób, które mogą mieć potencjalny kontakt z użytkownikiem narkotyków i NSP – lekarzy, pielęgniarek, ratowników medycznych, psychologów i psychiatrów, pracowników instytucji resocjalizacyjnych i opiekuńczo-wychowawczych. Wykorzystano w nim najnowszą wiedzę naukową oraz doświadczenia z diagnozy użytkowników tych niebezpiecznych substancji.

Nowym wyzwaniem dla ratownictwa medycznego, diagnozy i terapii jest używanie narkotyków i NSP przez coraz młodszych użytkowników. O ile średnia wieku inicjacji narkotykowej w Polsce sięga 15–16 lat, o tyle pierwsze eksperymenty pojawiają się już w wieku 12–13 lat. Kolejnym problemem jest równoległe używanie narkotyków i alkoholu oraz narkotyków i napojów energetyzujących. W pierwszym przypadku rośnie ryzyko szybkiego uzależnienia oraz głębszego zaburzenia, w drugim – większej agresji. Jednak największym wyzwaniem jest rynek nowych substancji (NSP) określanych do tej pory jako dopalacze. Są szybsze w działaniu, silniej oddziałują, a niektóre z nich uzależniają po pierwszej dawce. Najsilniejsze mogą być sprawcą zejść śmiertelnych – szczególnie syntetyczne opioidy.